काठमाडौं ।  प्रमुख प्रतिपक्षको भूमिकामा रहेको नेपाली कांग्रेस पार्टीभित्रकै भागबण्डामा अलमलमा परेको छ । सत्ता पक्षलाई खबरदारी गरि देश र जनताको पक्षमा आवाज उठाउनुको साटो पार्टीको आन्तरिक भागबण्डामै अलमल परको हो ।
कार्यसम्पादन समिति गठनका लागि नेपाली कांग्रेसका पदाधिकारी तथा पूर्वपदाधिकारीको बैठक शुक्रबार पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवा निवास बूढानीलकण्ठमा बस्यो ।

बैठकको एजेण्डा थियो, कार्यसम्पादन समिति गठनमा सहमति खोज्नु । सहमति पनि जुट्यो, भागबन्डामा । कार्यसम्पादन समितिमा ६०÷४० मा सहमति जुट्यो । सभापति शेरबहादुर देउवा समूहले ६० प्रतिशत राख्ने र वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेल समूहलाई ४० प्रतिशत दिने सहमति भयो ।

४० प्रतिशतभित्र पौडेललाई कृष्णप्रसाद सिटौला समूहलाई पनि अटाउँनुपर्ने अवस्था छ । यस्तै, देउवा ‘क्याम्प’ छाडेर आएका नेता केवी कुरुङ र अर्जुनरसिंह केसीलाई पनि पौडेलले नै समेट्नुपर्छ । कर्यसम्पादन समितिमा पदाधिकारीसहित २९ जना नेता अटाउँछन् । संस्थापनइतर समूहबाट पौडेलसहित महामन्त्री डा.शशांक कोइराला र कोषाध्यक्ष सीतादेवी यादव छन् । त्यसबाहेक करिब आठ जना नेतालाई मात्रै पौडेलले आफ्नो समूहबाट समेट्नसक्छन् ।

कार्यसम्पादन समितिमा ‘सिनियर’लाई अवसर दिनुपर्ने धारणा कांग्रेसमा छ । कार्यसम्पादन समितिले केन्द्रीय समिति बस्न नसकेको बेलामा पार्टीलाई गतिशील बनाउन मदत पुग्छ । आफूसँग भएको सिनियर नेतालाई नै व्यवस्थापन चुनौती भएका बेला सिटौला समूहलाई समेट्न नसक्ने निष्कर्षमा पुगेपछि वरिष्ठ नेता पौडेल सहमति तोड्न बाध्य भए ।

त्यसकारण शनिबारको बैठक बस्दै नबसी स्थगित भयो । देउवा समूह र पौडेल समूहको भागबन्डामा आफूलाई तेस्रो धारको दाबी गर्ने नेता सिटौलाले आपत्ति जनाएपछि बैठक बस्न सकेन ।

नेपाली कांग्रेसलाई देशकै एक मात्र पूर्णरूपमा लोकतान्त्रिक पार्टीको दाबी गरिन्छ । तर देशकै लोकतान्त्रिक पार्टी ‘लेनदेन’ मा चल्दा पार्टीका आम कार्यकर्ता निरास भएका छन् ।

कार्यसमपादन समितिमा सहमति नजुटेको त एक प्रतिनिधिमूलमक घटना मात्रै हो । कांग्रेस लामो समयदेखि यस्तै ‘लेनदेन’मा चलिरहेको छ । कुनै विषयमा भागबन्डामा कुरा मिले चाँडै निर्णय हुने र भागबन्डामा कुरा नमिले महिनौं अड्किने गरेको छ ।
विगतदेखि नै कांग्रेस नेताले पार्टीको विधानले नसमेटेका विषयलाई पनि आन्तरिक सहमतिबाट अघि बढाउँदै आएका छन् । विधानमा भएका व्यवस्थालाई पनि नेताहरूले आन्तरिक सहमतिको नममा उल्लंघन गर्दै आएका छन् ।

‘हाम्रो पार्टी विधानअनुसार चल्ने हो भने ९० प्रतिशत समस्या समाधान हुन्छ’, युवा नेता प्रदीप पौडेल भन्छन्, ‘आपसी शक्ति सन्तुल मिलाउनाले पार्टीभित्र समस्या आएको छ । हामीले त बारम्बार पार्टीलाई विधानअनुसार चलौं भनिरहेका छौं । विधानअनुसार चल्ने हो भने हामीप्रति लक्षित प्रश्नहरू पनि कम हुन्छन् ।’

पार्टी लेनदेनमै अल्झिएका कारण यो अवस्थामा आइपुगेको पार्टीका पुराना नेताको निष्कर्ष छ । भागबन्डा मिल्दा पार्टी सक्नै पनि तयार हुने र नमिल्दा आदर्शवादी हुने प्रवृत्तिले पार्टी क्रमशः कमजोर हुँदै गएको कांग्रेसका पुराना नेता कुलबहादुर गुरुङ बताउँछन् । ‘भागबन्डा गरेर शेरबहादुर र रामचन्द्रले पार्टी सकिसके । जबसम्म कांग्रेस उठ्नै सक्दैन तबसम्म भागबन्डा रहिरहन्छ भन्ने प्रष्ट भएको छ’, उनले नभ, ‘वीपी, सुवर्ण, किशुनजीहरूलाई भागबन्डा नहुँदा पनि भएको थियो । अहिले भागबन्डानै चाहिने ? १० जनाको समिति बनाउनुपार्नेमा विधान मिचेर भागबन्डामा २० जनाको बनाउने अनि चुनावमा नहारेर के हुन्छ ?’

कांग्रेसको अवस्था देखेर लोकतन्त्रमा आस्था राख्ने जनता निरास भएको राजनीतिक विश्लेषकको तर्क छ । ‘कांग्रेस पार्टी मात्रै होइल लोकतन्त्र पनि हो । कार्यकर्ताका लागि पार्टीभित्रको भागबन्डा ठीक छ किनकि उनीहरू पनि सेटल हुन्छन् । तर लोकतन्त्रप्रति अस्था राख्ने जनता र कांग्रेसका प्रतिबद्ध भोटर निरास छन्’, राजनीतिक विश्लेषक जुगल भुर्तेल भन्छन्, ‘कांग्रेसभित्रका गुटहरू गिरोहका रूपमा परिणत हुँदा यस्तो अवस्था आएको हो । तत्काल यो समस्या समाधान हुने पनि देखिँदैन । पार्टी बचाउन आएका भन्नेहरू पनि अहिले भागबन्डामा खुसी छन् ।’

भागबन्डा पार्टीभित्र प्रवृत्तिको रूपमा विकास भएको उनको तर्क छ । ‘पार्टीको स्वास्थ्य कस्तो छ भन्ने खेल गर्दैनन् । तर चुसेर जति खान सकिन्छ खाने प्रवृत्ति बढेको छ’, भुर्तेलले भने, ‘नेपाली कांग्रेस भड्खालोमा परे केही हुन्न त्यसको विकल्पमा अर्को पार्टी आउला तर त्यस्तो पार्टी आउन वर्षैं लाग्छ । यस्तै भए पनि लोकतान्त्रिक पार्टी हो । ठोकठाक गरेर चलाउनुपर्ने अवस्था छ ।’