श्रीनगर : भारतको संविधानको धारा ३७० खा रेज गर्दै जम्मु कश्मीर राज्यको विशेष दर्जा समाप्त गरेपछि कश्मीरी जनता स्त ब्ध बनेका छन् । स्वतन्त्र कश्मीरको आवाज उठाउने कश्मीरी वि द्रोहीका लागि त यो झनै ठूलो झट्का बनेको छ । कश्मीरमा आतं कवादी गतिविधि बढेको ठान्ने भारतीय भने सरकारको निर्णयबाट खुसी भएका छन् ।

सबैतिर ठप्प

भारत प्रशासित कश्मीरको विशेष राज्यको दर्जा खोस्नुका साथै धारा १४४ लगाएपछि त्यहाँका जनता चार जनाभन्दा बढीको संख्यामा हिँड्नसमेत पाएका छैनन् भने संसारसँग उनीहरूको सम्पर्क टु टेको छ । सबै टेलिफोन र इन्टरनेट सेवा बन्द गरिएको छ । लगातार दोस्रो दिन कश्मीरमा ‘लक डाउन’ जारी छ । स्कुल र व्यापारिक प्रतिष्ठानसमेत बन्द रहेका छन् भने सडकमा हजारौं सै निक पहरा दिइरहेका छन् । स्थानीय नेतालाई हिरा सतमा राखिएको छ ।

कश्मीरलाई प्राप्त विशेष राज्यको दर्जा हटाइएपछि ठूलो वि रोध हुने अनुमान गरिए पनि त्यस प्रकारले वि रोध प्र दर्शनहरू भएका छैनन् । भारत सरकारको निर्णयपछि त्यहाँका जनताले कस्तो प्रति क्रिया जनाइरहेका छन् भन्नेबारेमा केही जानकारी बाहिर आउन सकेको छैन ।

भारत र पाकिस्तान दुवैले दाबी गर्ने कश्मीर भारत र पाकिस्तानले बाँडेर लिएका छन् भने कश्मीरको केही भाग चीनतर्फ पनि छ । भारत प्रशासित कश्मीरमा लामो समयदेखि वि द्रोह जारी छ । जसका कारण हजारौं निर्दोष कश्मीरी जनताले ज्यान गुमाएका छन् । भारत प्रशासित जम्मु कश्मीरभन्दा पाकिस्तान प्रशासित आजाद कश्मीर केही शान्त छ । चीनतर्फ रहेको कश्मीरको भूभाग खासगरी चर्चामै आउँदैन ।

सम्पर्क वि च्छेद

कश्मीरको अवस्था यस्तो बनेको छ कि उनीहरू घरबाट बाहिर निस्कन मात्रै होइन, एक स्थानमा रहेका आफ्ना परिवारका सदस्यले अर्को स्थानमा रहेका परिवारका सदस्यसँग समेत सम्पर्क गर्न पाएका छैनन् । दिल्लीमा रहेका कश्मीरी विद्यार्थीले आफ्नो परिवारको अवस्था थाहा पाउन स्थानीय प्रहरी कार्यालयमा समेत सम्पर्क गर्ने प्रयास गर्दा पनि अ सफल भएको बताएका छन् । कश्मीर यतिबेला विश्वकै सबैभन्दा बढी सै निक तैनाथ गरिएको क्षेत्र हो । अवस्था ख राब हुने आशं कामा स्थानीयवासी खाद्यान्न जोहो गर्न लागेका छन् ।

नजर बन्दबाट हिरा सतमा

जम्मु कश्मीरलाई विशेष राज्यको दर्जा दिने भारतीय संविधानको धारा ३७० खारेज गरेपछि सोमबार साँझ नै त्यहाँका शीर्ष नेताहरूलाई हिरा सतमा लिइएको छ । जम्मु कश्मीरका पूर्वमुख्यमन्त्री महबुबा मुफ्ती र उमर अब्दुल्लाहसहितका नेतालाई सोमबार साँझ नै हिरा सतमा लिएर श्रीनगरस्थित सरकारी गेस्ट हाउस ‘हरि निवास’मा राखिएको छ ।

महबुबा मुफ्तीका गतिविधिले प्रदेशको शान्ति भं ग हुने ख तरा रहेकाले हिरा सतमा लिइएको प्रशासनको भनाइ छ । महबुबालाई हिरा सतमा लिइएको समयमा घरमा नै रहेकी उनकी छोरी सना मुफ्तीले भनिन्, ‘सबैभन्दा पहिले उमर (अब्दुल्लाह) साहबले ट्वीट गर्नुभयो । फेरि मेरी आमाले पनि थाहा पाउनुभयो । सोमबार साँझसम्म नज रबन्द थियो । फेरि साँझ ६ बजे उहाँहरूलाई हिरा सतमा राख्न लागेको कुरा थाहा भयो । लगभग ७ बजे चार/पाँच जना अधिकारी आए । जिल्ला अधिकारी पनि आए र मेरी आमालाई एक आ देशको कागज दिए । आवश्यक सामान लैजानका लागि समय पनि उपलब्ध गराए । हरि निवास यहाँबाट करिब ५-१० मिनेटको दूरीमा छ । म आफ्नी आमासँग जान चाहन्थें तर जान दिइएन ।’

कहिले छुट्छन् ?

कश्मीरी नेताहरूलाई हिरासतबाट कहिले रिहा गरिन्छ भन्ने कुनै ठोस रूपमा भन्न सक्ने अवस्था छैन । यसबारेमा त्यहीँका अधिकारीलाई समेत अनुमान छैन । अधिकारीहरूका अनुसार उनीहरूलाई कहिलेसम्म हिरासतमा राख्ने भन्ने कुरा माथिको आदेशबाट मात्रै थाहा हुन्छ । उनीहरूले आदेश पालना गरेको मात्रै हो । सनाले भनेकी छन्, ‘मलाई लाग्छ, अधिकारीलाई केही थाहा छैन । हामीलाई भोलिपर्सिसम्ममा छाड्छौं भनिएको छ । तर, यसमा हाम्रो बिलकुल विश्वास छैन । म आशा गर्छु कि मेरी आमा सुरक्षित हुनुहोस्, यस्तो अवस्थामा जे पनि गर्न सक्छन् ।’

उनले भनिन्, ‘धारा ३७० अनुसार जम्मु कश्मीरलाई प्राप्त विशेष राज्यको दर्जा हटाउने निर्णयबाट कश्मीरी युवाहरू रुष्ट र निराश छन् अनि ठगिएको महसुस गरिरहेका छन् ।’

केही दिनअघि आतंकवादी हमलाको आशंका रहेको भन्दै अमरनाथ यात्रीलाई तत्काल जम्मु कश्मीर छाड्न आदेश दिइयो । कश्मीर पुगेका पर्यटकसमेत त्यहाँबाट बाहिर निकालियो । सनाले भनिन्, ‘हामीसँग बिलकुल झुटो बोलियो र चोरी गरे जसरी संसद्मार्फत धारा ३७० हटाउने अवैध हमला गरियो । युवाहरूलाई यस विषयमा असन्तुष्टि जनाउने अधिकारसमेत छैन । तपाईं कति समय मानिसलाई घरभित्र थुन्नुहुन्छ । यदि यो निर्णय कश्मीरी जनताको भविष्यकै लागि हो भने उनीहरूलाई किन जनावरजस्तो थुनेको ?’

चीनद्वारा विरोध

चीनले जम्मु कश्मीरको विशेष राज्यको दर्जा अन्त्य गर्ने भारतीय निर्णयको विरोध गरेको छ । चिनियाँ विदेश मन्त्रालयकी प्रवक्ता हुवा चुनिइङले भारतलाई यो निर्णयबाट पछि हट्न र कश्मीरी जनताको अधिकारको सम्मान गर्न आग्रह गरेकी छन् ।

‘भाजपा हिटलर बन्न खोज्यो’

पाकिस्तानी प्रधानमन्त्री इमरान खानले कश्मीरका विषयमा भारतीय जनता पार्टी हिटलर बन्न खोजेको टिप्पणी गरेका छन् । उनले आफ्नो एक भाषणमा भने, ‘भारतीय जनता पार्टी नस्लवादी श्रेष्ठताको विचारधाराअनुसार जर्मनी नाजी पार्टी जसरी अघि बढिरहेको छ ।’ उनले कश्मीरमा नस्लीय सफाया गर्ने र त्यहाँको जनसंख्याको चरित्र बदल्ने तयारी भइरहेको बताए ।